Voorwoord

Etten-Leur is een ambitieuze gemeente met een ruim aanbod van goede voorzieningen. En dat willen we blijven. De afgelopen jaren hebben we daar flink in geïnvesteerd. Inwoners zijn daar tevreden over. Met een relatief lage lastendruk en goede voorzieningen is het goed wonen in onze gemeente. Daar zijn we trots op, maar zoals we bij de kadernota al zeiden, is dit momenteel financieel niet vol te houden. Etten-Leur is een prachtige gemeente, die het verdient om ambitieus te zijn en te blijven. Maar, zoals in onze toekomstvisie al stond, we kunnen dit alleen doen als we het samen doen. En niet voor niets hebben het raadsprogramma en ons beleidskader de titel ‘Samen maken we Etten-Leur’. Willen we dat onze voorzieningen goed en eigentijds blijven, dan moeten we de handen ineenslaan.

Financieel zwaar weer: ook in Etten-Leur

We hielden bij de begroting 2019 al rekening met een tekort van € 2,2 miljoen voor 2019. Daar is nog € 2 miljoen extra bovenop gekomen. Dat geeft feitelijk aan dat er meer geld uitgaat, dan dat er binnenkomt. We hebben ook te maken met hogere kosten in het sociaal domein ten opzichte van wat we bij de kadernota in beeld hadden. Iedereen die zorg of ondersteuning nodig heeft, moet kunnen rekenen op ons. Dat vinden we belangrijk. Het Rijk heeft hiervoor wel extra geld beschikbaar gesteld. Ondanks alle inspanningen om te sturen op de budgetten, pakken de kosten toch hoger uit. Andere gemeenten worstelen met hetzelfde probleem. Maar dat is een schrale troost. Iedereen zal zelf z’n tekorten moeten oplossen. Wij ook.

Ons spaargeld is nagenoeg op

De afgelopen jaren hebben we onze tekorten uit onze reserves kunnen dekken. In gewone taal: we hebben een spaarpot en daar haalden we geld uit als we aan het einde van het jaar tekortkwamen. Dat moeten we voor 2019 ook doen. Maar als we zo door zouden gaan, is de spaarpot na 2020 leeg. En dat kan niet. Want als we onverwachte kosten hebben – en dat kan zomaar gebeuren – dan hebben we spaargeld nodig. We zullen dit de komende jaren moeten aanvullen. Wij zijn verantwoordelijk voor een degelijk financieel beleid. We zullen er alles aan doen om de balans weer terug te brengen tussen inkomsten, uitgaven en de reserves (ons spaargeld).

Eerste maatregelen in de kadernota

Ook Etten-Leur heeft zo naar het huishoudboekje moeten kijken. Dat deden we al bij de kadernota. De gemeenteraad besloot toen een aantal maatregelen te nemen. Sommige dingen niet meer of minder doen, de onroerendezaakbelasting (OZB) en de parkeertarieven laten stijgen en de gemeentelijke organisatie moet bezuinigen. Deze maatregelen zijn verwerkt in de begroting.

Enkele wijzigingen ten opzichte van de kadernota

We willen de collectieve zorgverzekering vanaf 2021 terugbrengen naar het niveau van de regio. We vinden mantelzorgwaardering erg belangrijk, maar we zijn ervan overtuigd dat we dit ook op andere manieren kunnen laten blijken dan met een geldbedrag. Dit vullen we vanaf 2020 anders in. De kwijtschelding van belastingtarieven willen we voortaan financieren via de tarieven. De extra middelen van het Rijk voor Jeugdzorg boeken we structureel in. Daarnaast hebben we flink hogere afvaltarieven moeten toepassen in 2020. Dat komt onder andere omdat herbruikbare grondstoffen (zoals plastic en papier) tegenwoordig minder opleveren en de kosten voor de afvalinzameling en – verwerking vele malen hoger kunnen uitvallen dan aanvankelijk verwacht.¹

Het jaar 2019 sluit negatief, maar vanaf 2020 is de begroting sluitend

We verwachten 2019 met een verlies af te sluiten van € 4,2 miljoen. We zijn dit jaar nog zeer kritisch op alle voorstellen waar geld voor nodig is, maar in het laatste kwartaal kunnen er geen grote bezuinigingen meer doorgevoerd worden. Bij de jaarrekening 2019 zien we hoe het tekort er daadwerkelijk uitziet. Vanaf 2020 mogen we rekenen op meer geld vanuit het Rijk. Dat blijkt uit de septembercirculaire waarin staat dat de Algemene Uitkering vanaf 2020 weer stijgt. Ook krijgen we meer geld voor uitkeringen (de zogenaamde BUIG-gelden). Deze zijn al meegenomen in deze begroting.

Rekening houden met onzekerheden

Elke dag kan er iets gebeuren dat invloed heeft op onze begroting. Onverwachte uitgaven kunnen voorkomen, maar ook tegenvallende inkomsten. Als het Rijk minder geld uitgeeft, dan ontvangen wij als gemeente minder uit de Algemene Uitkering. De Algemene Uitkering is onze voornaamste inkomstenbron. Als die wijzigt, zien onze cijfers er meteen heel anders uit. Ontwikkelingen zoals vergrijzing, een veranderende arbeidsmarkt of klimaatmaatregelen, komen onherroepelijk op ons af. Reden te meer om ervoor te zorgen dat we dit soort onzekerheden kunnen opvangen. Daarom zetten we vanaf 2020 weer geld opzij om te sparen en vullen we de reserves weer aan.

Nieuwe uitdagingen

Wat we in ieder geval niet gaan doen, is bij de pakken neer zitten. Het op orde brengen van de financiële huishouding van de gemeente is een uitdaging waar we met z’n allen de schouders onder kunnen zetten. Samen met onze inwoners en andere partners. We zullen de komende jaren met elkaar in gesprek gaan over hoe we in Etten-Leur goede en eigentijds voorzieningen kunnen hebben tegen minder kosten en met meer gezamenlijke inspanning. We hebben het altijd gehad over samen dingen slimmer doen. Om de balans in ons huishoudboekje terug te kunnen brengen, is het nodig om dit een nieuwe impuls te geven. En dat is een uitdaging die we graag aangaan. De aanleiding is misschien niet leuk, maar het eindresultaat kan dat wel zijn. We zijn dit inmiddels aan het voorbereiden en willen daar in 2020 mee aan de slag zijn. We willen nog dit jaar met de gemeenteraad in gesprek over de aanpak daarvan omdat de raad ook hierin een belangrijke rol heeft.

Ambities? Nog volop!

We kijken vol energie naar de toekomst. Zoals we aan het begin al zeiden: Etten-Leur is een prachtige gemeente, die het verdient om ambitieus te zijn en te blijven. We zijn een ontwikkelgemeente in de moderne zin van het woord. We willen graag ruimte maken voor initiatieven van de inwoners en andere partners en hen betrekken bij onze opgaven. Op deze manier met elkaar samenwerken is een groot goed waar iedereen nog veel in te leren heeft, maar waar we in geloven. Iedereen moet mee kunnen blijven doen, ook kwetsbare mensen in Etten-Leur. Wat betreft woningbouw willen we ruimte creëren voor woningen die passen bij de toekomst met bijpassende verkeersstructuur. Dat kan in de vorm van een spoortunnel of een rondweg. Ook toekomstige vormen van zelfrijdend vervoer moeten we overwegen. We willen een groene gemeente blijven met het oog op klimaat en energietransitie. Een groene groei die nodig is voor onze gemeente. En we willen graag meer inzetten op werkgelegenheid van de toekomst met nieuwe concepten die passen bij de toekomst en bij de groei van onze gemeente en de regio.

Kortom, genoeg energie en ambitie om hard voor Etten-Leur te blijven werken. Samen maken we Etten-Leur, zeggen we altijd. Dus laten we daar nog meer werk van maken. Wij gaan daar in ieder geval voor en nodigen iedereen uit mee te doen.

Het college van burgemeester en wethouders